Bolivya’da Yaşanan Büyük Deprem, Yeraltındaki Gizli Sıradağları Ortaya Çıkardı

Yıllar önce Bolivya’da yaşanan 8.2 şiddetindeki depremden toplanan veriler, kıtanın derinliklerinde yer alan sıradağların varlığını ortaya çıkardı.

Dünyanın yüzeyinde bulunan coğrafi yapıların benzerlerini, yeryüzünün kabuğunun altında da bulabiliyoruz. Yer altında akan nehirler, patlayan volkanlar var. Dünyanın kabuğunun altında bulduğumuz yapılara son olarak da sıradağlar katıldı.

9 Haziran 1994’te Bolivya’da yaşanan depremin büyüklüğü 8.2 olarak ölçülmüştü. Güney Amerika’da gerçekleşen depremin kırılma noktası yüzeyden 650 kilometre aşağıdaydı. Sarsıntı o kadar kuvvetliydi ki şok dalgası Kanada’ya kadar ulaştı.

Jeobilimci Jessica Irving, “Bu kadar büyük depremler çok sık olmaz.” diyor.

Bu büyüklükte ve derinlikte bir depremin sonucunda sadece dünyanın kabuğu keşkül gibi titremiyor. Ortaya çıkan sismik dalgalar sayesinde dünyanın derinliklerini, ultrasona girmiş bir canlının iç organlarını görür gibi gözlemleyebiliyoruz.

Modern teknolojiyle kaydedilen ilk büyük depremlerden olan Bolivya depremi sayesinde kıtanın altında yer alan coğrafi şekiller de ortaya çıktı. ABD’deki Princeton Üniversitesi ile Çinli Bilimler Akademisi’nin ortaklığında yapılan çalışmalarda, deprem sırasında toplanan veriler bir araya getirilerek yeraltının yapısı ortaya çıkarıldı.

Jeobilimciler, yerkürenin katmanlarını yakın zamanda ayrıştırmaya başladı. Bu alanda, 1994 yılında gerçekleşen deprem de önemli bir veri kaynağı oldu.

Katmanlardaki sismik hareket farkları, yer kabuğunun altındaki mineraller ve madenlerden kaynaklanıyor. Ortaya çıkan sonuçlara göre yer kabuğu katmanlarını sıradağlar ve yeraltı dağları bölüyor. Bu yapılar aynı zamanda eski tektonik plakalara ve yüzeylere ne olduğunu da ortaya koyuyor. Böylece geçmişte ortaya çıkan dünya yüzeyinin geçmişteki teorilerinin doğruluğu da kontrol edilebilecek.

Şimdiye kadar insan ırkı olarak kazdığımız en derin çukur 12 km çapında. Haliyle bu bölgeyi gidip görmemiz şimdilik pek olası değil. Yine de yüzeyin altında ne olduğunu anlamak için yöntemlerimiz var.

Araştırma, Science dergisinde yayımlandı.