Zakir KAYA TABİATI EN SÜSLÜ YARATIKLARINDAN BİRİ TAVUS KUŞU HAKINDA

TAVUS KUŞU (Pavo cristatus)

«Tavus kuşu», hiç bir kuşun boy ölçüşemeyeceği güzellikteki üst kuyruk tüyleriyle meşhurdur. Fakat bu güzel kuyruk kuşun yalnız erkeklerinde vardır. Dişi, erkeğe kıyasla çirkindir.
Erkek tavus kuşu çiftleşme mevsiminde, mavi gözlerle süslü sedefli altın ve yeşil tüylerden meydana gelmiş kuyruğunu yelpaze gibi açarak göz önüne serer. Bu güzel tüyler, aslında siyahımsı renkte olup yelpaze tüylerinin altında gizli bulunan gerçek kuyruk tüyleri değildir. Kuşun kendi yaklaşık olarak 110-125 santim, kuyruğu ise 120-130 santim uzunluğundadır. Kuyruğunun güzelliğine karşılık tavus kuşunun çirkin ayakları ve tatsız bir çığlığı vardır. Kanatları kısa olduğundan kovalanınca dahi bir süre koşar ve ancak yüksekçe bir yere varınca kendini havaya bırakır. Bununla beraber pek uzağa uçamaz. Nedense insandan çok, köpeklerden ve başka iri dört ayaklı memelilerden korkar.
Birçok dillerdeki «tavus kuşu kadar kibirli», deyimi, bu kuşun, güzelliğinin farkında olduğuna delildir. Bu hal zaten tavus kuşunun, kuyruğunu, sade renkli dişilerden başka, kendisini seyreden insanlara yelpaze gibi açmasından bellidir.
Tavus kuşu Güney Doğu [[[Asya]]] ile Doğu Hint adalarının yerlisidir. Eskiden bazı Doğu memleketlerinde mevki sahiplerinin, üzerine tavus kuşu tüyü takmaları âdetti. Birçok ülkelerin folklorunda tavus kuşunun bahsinin geçmesi, bu kuşun yüzyıllar önce evcilleştirildiğini gösterir. [[[Hindistan]]]ın birçok bölgelerinde kutsal bir kuş sayılır ve himaye görür. Birçok [[[Hindu]]] tapmaklarının etrafında rahipler tarafından bakılan tavus kuşu sürüleri dikkati çeker.
Tavus kuşunun ilk hangi tarihte [[[Avrupa]]]ya götürüldüğü belli değildir. Eski [[[Yunan]]]lılar bu kuşu bilirlerdi. Roma imparatorlarından bazıları ise ziyafetlerde misafirlerine, Hindistanın en pahalı baharlarıyla pişirilmiş kazanlar dolusu tavus kuşu beyni ve dili ikram ederlerdi.Familyası: Sülüngiller (Phasianidae). Yaşadığı yerler: Anayurdu Hindistan ve Seylan ormanlarıdır. Özellikleri: Erkeklerinin, çoğu renkli ve yelpaze gibi açılabilen uzun kuyrukları vardır. Nebâtî besinlerle beslenirler. Çeşitleri: Hind tavusu (P.cristatus), Cava tavus kuşu (Yeşil Tavus; P.muticus), Argus tavusu (A.argus), Kongo tavusu (A.congensis) meşhur türleridir
İki tavus kuşu görmüşsen bahçede; 
Bil ki; 
mutlaka sevdadan kabarmıştır renk tüyleri... tavuz kuşu unn bir özelliği ise tehlike anında tüylerini kapatır ,

tavus kuşları eski yıllardan günümüze kadar hayvan severlerin gözdesi olmuştur bir çok hikaye ve konularda adı geçip güzelliğinden bahsedilmiştir. Tavus kuşlarını bu kadar popüler yapan gövdesindeki ve uzun kuyruğundaki parlak ve göz alıcı renklerdir. Bu renkler hayvanlarla ilgili ilgisiz herkesin beğenisini kazanmıştır. Tavus kuşlarının anavatanı Hindistan’dır doğadaki yaşam alanları ormanlar ve bol yiyecek bulacakları ekili alanlardır sesleri tiz ve çığlık şeklindedir.

Tavus kuşlarını evcil ortamlarda beslerken onların rahat edeceği büyüklükte kümes hazırlanmalıdır. Bu kümesler hayvanların rahat hareket edeceği özellikle yetişkin erkeklerin kuyruklarının kırılmayacağı şekilde bahçeli olması tercih edilir tavus kuşlarının dişileri 2 yaşında yumurtaya başlarlar erkeklerde 2 yaşında cinsel olgunluğa ulaşır erkeklerin kuyruğunun uzaması 2-3 sene arasıdır. Başı ve boynu mavi olan tavus kuşunun, kuyruğundaki "telek" adlı tüyleri yaldızlı yeşil renkli olup uçlarında da bu mükemmel sanatı tamamlayan yuvarlak benekli bir bölüm bulunmaktadır. Ancak, bu muhteşem görüntüyü her zaman göremezsiniz. Görebilmek için tavus kuşlarının çiftleşme zamanını beklemeniz gerekir. Erkek tavus kuşu kuyruğunu yalnızca çiftleşme gösterisi sırasında, dişinin dikkatini çekmek için yelpaze biçiminde açar. Tavus kuşlarını kümeslerine alıştırıp bahçe veya çevreye salabilirsiniz tavus kuşları yerlerine alıştıkları zaman kaçmazlar. Ama bahçenizde ekili bitki veya sebze varsa bunlara zarar verebilirler. Tavus kuşlarının üreme zamanları yıl içinde Nisan–Ağustos ayları arasıdır dişiler 15-20 arası yumurta yaparlar yumurtaları almadığınız takdirde çoğu zaman kendileri kuluçkaya yatarlar. Tavus kuşlarının kümeslerine yerden 1.5 m yükseklikte tünekler yapılmalıdır bu tüneklerin üzerine rahatça yumurtlayacağı alt kısmı saman dolu kasalar sağlam bir şekilde yerleştirilmelidir. 

Kuluçka süresi: 28 gündür.

Beslenmesi: Tavus kuşlarına fenni yemin yanında çeşitli karma yem (buğday, mısır gibi) ve yeşillik verilmelidir.

Boyu: 92-122 cm.

Tavus Kuşları'nın çeşitli mutasyonla ayrıştırılmış alt türleride vardır. Bunlar; Mavi Tavus Kuşu, Siyah Kanatlı Tavus Kuşu, Beyaz Tavus Kuşu ve Parçalı Tavus Kuşu'dur. Bunların dışında farklı desenlerde de türleri vardır.